Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Tại Đông Nam Á, nghi lễ và trò chơi kéo co là một phần không thể thiếu trong văn hóa trồng lúa của các quốc gia trong khu vực. Đây không chỉ là một hoạt động giải trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và tiên đoán sự thành công hay thất bại trong nỗ lực trồng cấy. Tùy thuộc vào từng quốc gia, nghi lễ này có thể được tổ chức ở cấp độ toàn quốc hoặc tại các vùng cụ thể.

Tại Campuchia, nghi lễ kéo co được thực hành thường xuyên bởi các cộng đồng trồng lúa xung quanh Hồ lớn của Biển Hồ Tonle Sap và khu vực phía bắc Angkor, một di sản thế giới nổi tiếng.

Ở Philippines, Hungduan là một thị trấn của tỉnh Ifugao, có ranh giới phía tây bắc là tỉnh Mountain và phía tây nam là Benguet. Ở 9 barangays (đơn vị hành chính nhỏ nhất của Philippines, tương đương cấp xã, phường ở Việt Nam) tạo nên thị trấn Hungduan, chỉ có Hapao Proper, Nungulunan và Baang có trò chơi kéo co. Ba barangays này nằm ở trung tâm của Hungduan và nổi bật với những ruộng bậc thang rộng ngút ngàn, được ngăn bằng các vỉa đá.

Tại Việt Nam, nghi lễ kéo co tập trung chủ yếu ở vùng trung du, đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, nơi được coi là cái nôi của nền văn minh lúa nước. Các tỉnh Vĩnh Phúc, Bắc Ninh và thành phố Hà Nội là trung tâm của hoạt động này. Ngoài ra, nghi lễ còn được thực hành bởi các tộc người miền núi phía Bắc như người Tày ở Tuyên Quang, người Thái ở Lai Châu và người Giáy ở Lào Cai, những cư dân trồng lúa sớm trong lịch sử.

Tháng 12/2015, nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc, Philippines được UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc) công nhận trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Kéo co phát triển thành môn thể thao hiện đại

Kéo co đã có bước chuyển mình mạnh mẽ để trở thành một môn thể thao hiện đại. Môn thể thao này từng xuất hiện trên đấu trường Olympic từ năm 1916 đến 1917. Tuy nhiên, vào năm 1920, Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) đã quyết định giảm số lượng vận động viên tham gia Thế vận hội, dẫn đến việc loại bỏ một số môn thể thao, trong đó có kéo co.

Đến năm 1958, Liên đoàn kéo co Anh được thành lập, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho môn thể thao này. Hai năm sau, vào năm 1960, Liên đoàn kéo co quốc tế (TWIF) ra đời dưới sự lãnh đạo của George Hutton (người Anh) và Rudolf Ullmark (người Thụy Điển). Cuộc họp đầu tiên của TWIF diễn ra tại Thụy Điển vào năm 1964, cùng năm đó, giải đấu quốc tế đầu tiên được tổ chức tại Baltic Games ở Malmo, Thụy Điển.

Sau thành công của giải đấu này, TWIF đã tổ chức Giải vô địch châu Âu đầu tiên vào năm 1965 tại Crystal Palace, Anh. Từ đó, Giải vô địch châu Âu được tổ chức đều đặn cho đến năm 1975, khi các quốc gia ngoài châu Âu gia nhập TWIF, giải Vô địch kéo co thế giới đầu tiên đã được tổ chức tại Hà Lan. Hiện nay, giải đấu này diễn ra hai năm một lần.

Năm 1999, TWIF được công nhận tạm thời và đến năm 2002, tổ chức này chính thức được công nhận theo luật 29 của Hiến chương Olympic, khẳng định vị thế của kéo co trong làng thể thao quốc tế.

Ý nghĩa đặc biệt của môn kéo co tại SEA Games 33

Ngày 21/11, Ban tổ chức SEA Games 33 đã chính thức công bố danh sách các môn thi đấu cho sự kiện thể thao lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Theo thông báo, SEA Games 33 sẽ diễn ra từ ngày 9/12 đến 20/12 năm 2025 tại Thái Lan.

Sự kiện lần này sẽ bao gồm 50 môn thi đấu tranh huy chương, với tổng cộng 105 phân môn. Ngoài ra, còn có 3 môn biểu diễn được tổ chức trong khuôn khổ đại hội, trong đó có bộ môn kéo co (không tính huy chương vào thành tích chung của các đoàn).

Với lịch sử lâu đời, kéo co đã trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội và sự kiện văn hóa của nhiều quốc gia Đông Nam Á. Do đó, sự xuất hiện của bộ môn kéo co tại SEA Games 33 mang ý nghĩa biểu tượng của sự đoàn kết và sức mạnh cộng đồng. 

Việc đưa kéo co vào chương trình thi đấu của SEA Games 33 không chỉ nhằm tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống mà còn góp phần thúc đẩy sự giao lưu văn hóa giữa các quốc gia trong khu vực. Đây là cơ hội để các vận động viên thể hiện tài năng, đồng thời cũng là dịp để khán giả hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu sắc của bộ môn này.

SEA Games 33 hứa hẹn sẽ mang đến những trận đấu kéo co đầy kịch tính và hấp dẫn, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng của khu vực Đông Nam Á.

Đoàn thể thao Pháp khẳng định vị thế của nước chủ nhà, bám sát Trung Quốc ở vị trí thứ 2 với 11 HCV, 12 HCB và 13 HCĐ. Ngày thi đấu thứ 7 chứng kiến sự xuất sắc của kình ngư Leon Marchand khi anh giành HCV ở nội dung 200m hỗn hợp cá nhân nam.

Đây cũng là tấm HCV thứ 4 anh giành được cho đội tuyển bơi Pháp trên đường đua xanh. Trước đó, kình ngư 22 tuổi giành HCV ở các nội dung 200m bơi ếch, 200 m bơi bướm và 400 m hỗn hợp cá nhân. Đáng chú ý cả 4 tấm HCV của Leon Marchand đều là kỷ lục mới của Olympic.

Đoàn thể thao Australia cũng có 11 HCV như chủ nhà Pháp, nhưng xếp thứ 3 do kém số HCB và HCĐ (với 11 HCV, 6 HCB và 5 HCĐ). Sau ngày thi đấu thứ 6 bùng nổ, đoàn thể thao Mỹ không giành bất kỳ tấm HCV nào trong ngày 2/8 và bị đẩy xuống vị trí thứ 4 với 9 HCV, 18 HCB và 16 HCĐ.

Tính đến 6h ngày 3/8 (giờ Việt Nam), Olympic Paris 2024 chứng kiến 31 đoàn thể thao đã có HCV trong số 53 đoàn giành huy chương. Tuy nhiên sau ngày thi đấu thứ 7, các nước khu vực Đông Nam Á vẫn chưa điền tên trên bảng tổng sắp huy chương.

Cũng trong ngày thi đấu thứ 7, xạ thủ Trịnh Thu Vinh đứng vị trí thứ 4 vòng loại, giành quyền vào chung kết nội dung 25m súng ngắn thể thao nữ. Tổng điểm của cô là 587 sau 2 phần thi bắn chậm và bắn nhanh. 14h30 chiều nay (3/8, giờ Việt Nam), Thu Vinh sẽ thi chung kết. 25m súng ngắn thể thao nữ cũng là nội dung cuối cùng Thu Vinh tham dự tại Olympic lần này.

Sau 7 ngày thi đấu, thể thao Việt Nam đã có 11/16 vận động viên chia tay Olympic Paris là Nguyễn Thùy Linh, Lê Đức Phát (cầu lông), Hoàng Thị Tình (Judo), Võ Thị Kim Ánh, Hà Thị Linh (judo), Lê Thị Mộng Tuyền (bắn súng) và Đỗ Thị Ánh Nguyệt, Lê Quốc Phong (bắn cung), Phạm Thị Huệ (rowing), Võ Thị Mỹ Tiên (bơi), Trần Thị Nhi Yến (điền kinh).

Ngoài Thu Vinh, thể thao Việt Nam vẫn còn có Nguyễn Huy Hoàng thi đấu hôm nay. Kế đó là tay đua Nguyễn Thị Thật thi đấu đua xe đạp đường trường nữ vào ngày 4/8 còn đô cử Trịnh Văn Vinh thi đấu cử tạ hạng dưới 61kg nam vào ngày 7/8. Đến ngày 8/8, tay chèo Nguyễn Thị Hương thi đấu vòng loại canoeing nội dung thuyền đơn nữ 200m.

Điều đáng nói, sau khi U17 Li Băng bỏ giải, bảng H vòng loại giải U17 châu Á 2025 chỉ còn ba đội bóng là Lào (chủ nhà), Malaysia và UAE. Điều này khiến cho việc tính điểm cho các đội xếp nhì bảng có biến động.

Biến động này có thể ảnh hưởng trực tiếp tới U17 Việt Nam và các đội khác. Cụ thể, ở vòng loại U17 châu Á 2025 có 10 bảng, mỗi bảng từ 4-5 đội. Trong đó, các đội đứng đầu mỗi bảng sẽ cùng 5 đội nhì bảng có thành tích xuất sắc nhất sẽ đi tiếp.

Với việc bảng H chỉ có ba đội nên thành tích của các đội nhì bảng trong nhóm đua tranh sẽ thay đổi. Đối với các bảng 4 đội (như bảng đấu của U17 Việt Nam), thành tích của đội nhì bảng với đội cuối bảng sẽ không được tính. Còn đối với bảng 5 đội, thành tích của đội nhì bảng với các đội xếp thứ 4 và 5 trong bảng sẽ không được xét tới.

Điều đáng nói, U20 Việt Nam cũng không thể giành vé dự giải U20 châu Á theo cách khắc nghiệt như vậy. Đoàn quân của HLV Hứa Hiền Vinh chỉ xếp thứ 6/10 đội nhì bảng xuất sắc nhất do không được tính thành tích đối đầu với đội cuối bảng U20 Bhutan.

Ở vòng loại U17 châu Á 2025, U17 Việt Nam nằm chung bảng với Yemen, Kyrgyzstan, Myanmar. U17 Việt Nam cũng là chủ nhà của bảng đấu này. Các trận đấu được tổ chức ở Việt Trì (Phú Thọ) từ ngày 23/10 đến 27/10.

Lịch thi đấu của U17 Việt Nam ở vòng loại giải U17 châu Á:

19h00 ngày 23/10: Việt Nam vs Kyrgyzstan

19h00 ngày 25/10: Việt Nam vs Myanmar

19h00 ngày 27/10: Việt Nam vs Yemen.